Archiwum kobiet - żołnierzy Armii Krajowej więzionych w niemieckim obozie jenieckim Stalag VI-C Oberlangen

13 kwietnia 2016

W kwietniu 1945 r. 1 Dywizja Pancerna dowodzona przez gen. St. Maczka wyzwoliła niemiecki obóz jeniecki OBERLANGEN, a w nim ponad 1700 kobiet-żołnierzy, które walczyły w Powstaniu Warszawskim.

Po wojnie utworzyły one środowisko najpierw w ramach ZBoWiD, a następnie ŚZŻAK. Gromadziło ono relacje, fotografie i dokumenty. Zaczątkiem Archiwum Środowiska Oberlangen były dokumenty zachowane przez byłą komendantkę stalagów kobiecych w Fallingbostel i Oberlangen, por. dr Marię Irenę Mileską ps. „Jaga”. Były to fragmenty dokumentacji obozowej, przekazanej w 1946 r. Ośrodkowi Wojskowemu nr 102 w Hange, a stamtąd przewiezione do Anglii. W ciągu wielu lat Archiwum wzbogacało się o relacje, wspomnienia, pamiątki, korespondencję jeniecką, a nade wszystko o oryginalne dzienniki i pamiętniki, dokumentujące niejednokrotnie dzień po dniu historię tamtych dni. Zebrano także znaczną liczbę wierszy i piosenek powstałych w obozach, często odtwarzanych z pamięci wobec niemożliwego do ustalenia autorstwa. Przeprowadzono także kilka akcji ankietowych, obejmujących pytaniami okres okupacji, Powstania, niewoli i działalności po uwolnieniu obozu. Zbiory uzupełnia poważny zbiór artykułów i wydawnictw książkowych związanych tematycznie z zakresem działalności badawczej archiwum oraz kolekcja licząca kilkaset oryginalnych fotografii z okresu II wojny światowej, a także powojennych, obrazujących działalność Środowiska Oberlangen. Całość niezwykle cennego archiwum w 2009 r. została przekazana do zasobu AAN. Przejęte zbiory otrzymały nazwę Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Okręg Warszawa. Środowisko Oberlangen. Tworzy je 200 j.a., co stanowi 2,91 mb.
Poniżej fragment pokazu, który prezentowaliśmy na uroczystości przekazania archiwum.

Autor: MO